ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΑΡΑΓΡΑΦΩΝ ΑΠΟ ΔΙΚΤΥΑΚΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ

Μέθοδοι ανάπτυξης παραγράφου :

1) με ορισμό

2) με διαίρεση

3) με αίτιο-αιτίες και αποτελέσματα

4) με σύγκριση και αντίθεση

5) με παραδείγματα

6) με αναλογία

7) με συνδυασμό μεθόδων

Α) Η παράγραφος με ορισμό:

Πριν αναλύσουμε τον τρόπο γραφής της παραπάνω παραγράφου, θα

παρουσιάσουμε τα είδη των ορισμών:

α) Ο τυπικός ορισμός

β) Ο άτυπος ή εκτεταμένος ορισμός

γ) Ο ορισμός με ετυμολόγηση της λέξης

α) ο τυπικός ορισμός αποτελείται από τα εξής μέρη:

την οριστέα έννοια

: η έννοια που πρέπει να οριστεί

το γένος/ έννοια

: η ευρύτερη κατηγορία στην οποία υπάγεται η οριστέα έννοια

την ειδοποιό διαφορά:

έννοια από τις υπόλοιπες του γένους

το ουσιώδες γνώρισμα/ τα που διαφοροποιούν την οριστέα

Παράδειγμα

: ο άνθρωπος ( οριστέα έννοια) είναι ένα έμβιο ον (γένος) με λογική

(

Η παράγραφος με τυπικό ορισμό έχει την ακόλουθη δομή:

ειδοποιός διαφορά)

Κεντρική ιδέα

: η οριστέα έννοια

Κατευθυντήρια ιδέα

Βλέπουμε, λοιπόν, ότι ο ορισμός παρουσιάζεται στην θεματική περίοδο

: η έννοια/ γένος και η ειδοποιός διαφορά

Λεπτομέρειες

 

Παράδειγμα παραγράφου με τυπικο ορισμό:

Η

συγκεκριμένης κοινωνικής ομάδας, στάση η οποία βασίζεται αποκλειστικά στη

προκατάληψη οριζέται ως μια αρνητική στάση απέναντι στα μέλη μιας

συμμετοχή τους στην ομάδα αυτή

προκατειλημμένος απέναντι σε μια ομάδα τείνει να αξιολογεί τα μέλη της με

αρνητικό τρόπο, απλά και μόνο επειδή ανήκουν σε αυτή την ομάδα. Η

προσωπικότητα, η συμπεριφορά και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε

συγκεκριμένου ατόμου παίζουν πολύ μικρό ρόλο εφόσον όλα τα μέλη της ομάδας

έχουν μεταξύ τους ομοιογενή χαρακτηριστικά.

Κοκκινάκη Φλ., Κοινωνική Ψυχολογία, Αθήνα 2005, σελ. 211

. Αναλυτικότερα, κάποιος που είναι

β) ο εκτεταμένος ορισμός

δεν είναι τόσο περιοριστικός όσο ο παραπάνω. Αναλύει την έννοια με πιο πολλά

διευκρινιστικά στοιχεία

Παράδειγμα παραγράφου με εκτεταμένο ορισμό:

Βιοτικό επίπεδο: Με τον όρο βιοτικό επίπεδο εννοούμε όλα τα υλικά και άυλα αγαθά

που απολαμβάνει κάποιος στην καθημερινή του ζωή. Πόσα αγαθά και ποιάς

ποιότητας, πόσα τρόφιμα καταναλώνει και ποιας θερμιδικής απόδοσης είναι αυτά,

ποιες συσκευές χρησιμοποιεί στην καθημερινή του ζωή, είναι στοιχεία τας οποία

ανήκουν στον όρο βιοτικό επίπεδο. Τόσο στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσο

και ευρύτερα, συγκεντρώνονται στοιχεία από κάθε χώρα και γίνονται συγκρίσεις

ανάμεσά τους. Πόσο κρέας, βούτυρο, ψωμί, λαχανικά και άλλα εδέσματα

καταναλώνονται ανά κάτοικο σε κάθε χώρα, αποτελεί δείκτη του βιοτικού επιπέδου.

Αυτοκίνητα, ψυγεία, πλυντήρια, αυτοματισμοί, τηλεοράσεις, μηχανήματα ήχου και

εικόνας…………( η παράγραφος συνεχίζεται )

Καψάλης Γ. Π. Βασικά δεδομένα τεκμηρίωσης ιδεών και γλώσσας, Αθήνα 1996, σελ.

27

Η θέση του ορισμού σε μια παράγραφο

 

γ) Παράγραφος με τη χρήση της ετυμολογίας

Για να κατανοήσουμε πληρέστερα τη σημασία της λασπολογίας των

δημοσιογράφων, αρκεί να προσέξουμε την ετυμολόγηση της. Η λέξη λασπολογία

σχηματίζεται από τις λέξεις λάσπη που κυριολεκτικά είναι το χώμα και το νερό

αναμεμιγμένα, το πηχτό κατακάθι και μεταφορικά ταυτίζεται με το χαμηλό ηθικό

επίπεδο, τη διαφθορά. Το δεύτερο συνθετικό είναι η λέξη λόγος, που εδώ σημαίνει

γλώσσα. Με βάση, λοιπόν, τα δύο συνθετικά λασπολογία είναι η κατηγορία που δεν

ευσταθεί και μάλιστα διατυπώνεται με χυδαίο και ανήθικο τρόπο. Πρόκειται για τις

συκοφαντίες που εκτοξεύουν οι δημοσιογράφοι σε πολλά έντυπα με σκοπό να

σπιλώσουν το όνομα δημοσίων προσώπων.

Μια επιπλέον ταξινόμηση των ορισμών με δύο διαφορετικά κριτήρια:

1) Κριτήριο: ο τρόπος παρουσίασης της οριστέας έννοιας

α) αναλυτικός και

β) συνθετικός ή γενετικός

2) Κριτήριο: η έκταση

α) σύντομος

β) εκτεταμένος

Β) Η παράγραφος με διαίρεση:

Στην παράγραφο αυτή το όλο χωρίζεται στο μέρος. Αναλύεται το γένος στα είδη με

βάση κάποιο ουσιώδες γνώρισμά τους. Συνήθως, η διαίρεση συμπληρώνει τον ορισμό

μιας έννοιας. Γι΄αυτό το λόγο η πιο γνωστή δομή της παραγράφου είναι η ακόλουθη:

Ξεκινάμε με τον ορισμό μιας έννοιας ο οποίος στη συνέχεια συμπληρώνεται με τη

διαίρεση

Μέρη της διαίρεσης:

διαιρετική βάση

διαιρετική βάση πρέπει να είναι ενιαία.

το κριτήριο στο οποίο στηριζόμαστε για να γίνει η διαίρεση. Η

διαιρετέα έννοια

συνήθως έχει τη μορφή της κεντρικής ιδέας

Αποτέλεσμα της

αναλύεται σε βασική υποστηρικτική περιόδο στις λεπτομέρειες

συνήθως έχει τη μορφή κατευθυντήριας ιδέας, η οποία

Παράδειγμα

Στο παιδαγωγικό χώρο οι αρχές της διδασκαλίας σε σχέση με τον κοινωνικο-

συναισθηματικό τομέα του παιδιού είναι η ενθάρρυνση του ενήλικου προς το παιδί, η

ανάπτυξη σχέσεων αλληλεπίδρασης και αυτόνομης συνεργασίας μεταξύ των παιδιών

και η εκδήλωση της ανεξαρτησίας, της περιέργειας και πρωτοβουλίας εκ μέρους του

παιδιού. Η ενθάρρυνση που καθιστά το παιδί περισότερο αυτόνομο απέναντι στους

ενήλικες. (βασική υποστηρικτική περίοδος) Στο πλαίσιο της ενθάρρυνσης πρέπει να

δίνεται ευκαιρία στο παιδί να επιλέξει και να αποφασίσει αυτό που θέλει να πράξει

και να οικοδομήσει τους κανόνες της συμπεριφοράς του. Βασικό στοιχείο σ΄ αυτές τις

δυνατότητες, που πρέπει να παρέχονται στο παιδί, παραμένει η καλλιέργεια της

σχέσης του αμοιβαίου σεβασμού μεταξύ των ενηλίκων και των παιδιών. Η δεύτερη

σημαντική αρχή αναφέρεται στην ενθάρρυνση των σχέσεων αλληλεπίδρασης και

αυτόνομης συνεργασίας των παιδιών. (βασική υποστηρικτική περίοδος). Είναι

σημαντικό να λύνουν τα παιδιά μόνα τους τις μεταξύ τους συγκρούσεις και να

καταστούν ικανά να υπερβαίνουν τον εγωκεντρισμό τους. Μια ακόμα αρχή είναι η

ενθάρρυνση του παιδιού στην ανεξαρτησία, την περιέργεια και την πρωτοβουλία.

(βασική υποστηρικτική περίοδος) Μόνο με αυτό τον τρόπο θα μπορέσει να

πραγματοποιήσει τα ενδιαφέροντά του.

(Η παράγραφος έχει υποστεί τροποποιήσεις και βρίσκεται στο βιβλίο της

Παιδαγωγικής Ψυχολογίας: Α. >ανασσής- Αφεντάκης, Μάθηση και Ανάπτυξη,

Αθηνα 2000)

:

διαιρετική βάση

: κοινωνικο- συναισθηματικός τομέας

διαιρετέα έννοια

: η κεντρική ιδέα, δηλαδή, οι αρχές διδασκαλίας

Αποτέλεσμα της διαίρεσης

ενήλικου προς το παιδί, η ανάπτυξη σχέσεων αλληλεπίδρασης και αυτόνομης

συνεργασίας μεταξύ των παιδιών και η εκδήλωση της ανεξαρτησίας, της περιέργειας

και πρωτοβουλίας εκ μέρους του παιδιού.

: η κατευθυντήρια ιδέα, δηλαδή, η ενθάρρυνση του

Γ) Η παράγραφος με αιτίες και αποτελέσματα

:

Στην παράγραφο αυτή, συνηθίζεται να αναφέρουμε τα εξής: α) στη θεματική

πρόταση ένα γεγονός που αποτελεί την αιτία και στη συνέχεια να παρουσιάζουμε τα

αποτελέσματα/ τις συνέπειες.

Προσοχή

θεματικής πρότασης παρουσιάζουμε την αιτία ενώ στην κατευθυντήρια ιδέα

προιδεάζουμε τον αναγνώστη για τα αποτελέσματα. Στις λεπτομέρειες, είναι

επιβεβλημένο να μην παραθέτουμε απλώς τα αποτελέσματα. Αντιθέτως, οφείλουμε

να τα αναλύουμε/ σχολιάζουμε/ διατυπώνουμε με σαφήνεια. Συγκεκριμένα, κάθε

αποτέλεσμα αποτελεί

: στην α) περίπτωση ακολουθείται η εξής πορεία: στη κεντριική ιδέα τηςβασική υποστηρικτική περίοδο ενώ οι υπόλοιπες είναι

δευτερεύουσες υποστηρικτικές

.

Παράδειγμα:

Το καταναλωτικό μοντέλο δημιουργεί συνθήκες τριβής του νέου με τον εαυτό

του και κατ΄ επέκταση με τους άλλους. Ο καταναλωτισμός ως έκφραση και δομικό

στοιχείο του καπιταλισμού σπρώχνει τα άτομα στην ταύτιση της ευτυχίας με την

απόκτηση υλικών αγαθών. Το άτομο, δηλαδή, εκδηλώνει συσσωρευμένη αγωνία

επειδή δεν έχει αποκτήσει όσα θα ήθελε και ενδέχεται οι γύρω του να έχουν στην

κατοχή τους. Μια ακόμη έκφραση τριβής είναι και η σύγχυση και η ακρισία που

χαρακτηρίζουν τον homo consumens. Ο ίδιος συγχέοντας τις πραγματικές του

ανάγκες με τις τεχνητές ενδιαφέρεται κυρίως για τις δεύτερες. Έτσι, αδιέξοδες

καταστάσεις ορθώνονται μπροστά του τις οποίες προσπαθεί να ξεπεράσει ακόμα και

με τη χρήση βίας.

( Η παράγραφος έχει υποστεί τροποποίηση και βρίσκεται στο βιβλίο: Αθ. Κιτσάκης,

Η δυναμική του επιχειρήματος, Αθήνα)

Η παράγραφος με αποτέλεσμα και αιτίες

Στην παράγραφο αυτή η θεματική πρόταση δομείται με τον ακόλουθο τρόπο:

Η κεντρική ιδέα αποτελεί το αποτέλεσμα και η κατευθυντήρια ιδέα περιέχει τις αιτίες.

Στις λεπτομέρειες δίνονται οι αιτίες αναλυτικά. Ειδικότερα, κάθε αιτία είναι μια

βασική υποστηρικτική περίοδο η οποία πρέπει να υποστηριχθεί με δευτερεύουσες

υποστηρικτικές περιόδους.

:

Παράδειγμα:

Η

διάφορους παράγοντες. ( Κατευθ. Ιδέα). Μια πρώτη αιτία βαρύνουσας σημασίας

είναι απουσία ιστοριογνωσίας από τους νέους.( Βασική υποστηρικτική περίοδος)

Τόσο η διδασκαλία της ιστορίας όσο και ................Προχωρώντας, η αδιαφορία για τα

ήθη και τα έθιμα είναι μια ακόμη ρίζα αμφισβήτησης της παράδοσης. ( Βασική

υποστηρικτική περίοδος) Αν και τα καθιερωμένα πρότυπα κοινωνικής συμπεριφοράς

ενός λαού καθώς και οι συνήθειες ,οι παραδόσεις του …… Στη σοβαρότητα αυτού

του φαινομένου συμβάλλει και η γλωσσική πενία. ( Βασική υποστηρικτική περίοδος)

Η αλλοίωση του πλούσιου γλωσσικού μας κώδικα γλώσσα …….

κρίση της παρόδοσης( Κεντρική Ιδέα) στις μέρες μας οφείλεται σε

/) H παράγραφος με σύγκριση- αντίθεση

Θα αναλύσουμε ξεχωριστά την παράγραφο με σύγκριση, την παράγραφο με αντίθεση

και την παράγραφο που περιέχει σύγκριση και αντίθεση μαζί

Με αυτού του τύπου την παράγραφο δηλώνουμε τις ομοιότητες, τις διαφορές δυο

προσώπων, αντικειμένων, καταστάσεων κλπ. Ο σκοπός μας ενδέχεται να είναι: η

παρουσίαση των κοινών τους σημείων, των διαφορών τους ή ακόμα η καταγραφή της

προτίμησής μας σε ένα από τα πρόσωπα, αντικείμενα, καταστάσεις.

Δομή της παραγράφου με σύγκριση:

Θεματική πρόταση: περιλαμβάνει την κατευθυντήρια ιδέα/ τη βάση προς την οποία

θα γίνει η σύγκριση. Εννοείται ότι αναφέρονται τα συγκρινόμενα μέρη.

Λεπτομέρειες: παρουσιάζονται οι μεταξύ τους ομοιότητες. Βέβαια, είναι δυνατό η

βάση/ οι βάσεις της σύγκρισης να υπάρχει/ ουν στο κομμάτι αυτό και να αποτελεί/ουν

βασική υποστηρικτική περίοδο.

Περίοδος κατακλείδα: περιλαμβάνει το συμπέρασμα της σύγκρισης ή μια γενική

κρίση

Παράδειγμα:

Υπήρξαν σημαντικές ομοιότητες μεταξύ του ναζισμού και του φασισμού

σχετικά με τις θεμελιώδεις αρχές τους. Και οι δύο ιδεολογίες υποστήριζαν τον

ολοκληρωτικό μονοκομματικό κράτος, το οποίο και υπηρετούσε το άτομο

εντασσόμενο στη μάζα. Τόσο ο ναζισμός όσο και ο φασισμός με τη διάλυση του

συνδικαλισμού και την επιβολή τάξης και πειθαρχίας υπηρετούσαν την άρχουσα

οικονομική τάξη, αλλά την ίδια στιγμή καθησύχαζαν και τους μικροαστούς. Επίσης,

ένα άλλο σημείο σύγκλισής τους είναι η υποστήριξη ιδεοληψιών και παραλογισμών

που παρακωλύουν την ελευθερία της σκέψης. Φαίνεται, λοιπόν, ότι αυτές οι δύο

ιδεολογίες αποτελώντας ταυτόχρονα πολιτικοκοινωνικά καθεστώτα αντίκεινται προς

κάθε έννοια δημοκρατικού ήθους.

( Η παράγραφος έχει τροποποιηθεί και βρίσκεται στο βιβλίο: Αθ. Μπαέρμπας, Μ.

Λιακόπουλος, Θ. Κοσμόπουλος, Θεωρία νεοελληνικής γλώσσας για το Λύκειο, εκδ.

Λιβάνη, Αθήνα 2006)

Επομένως υπάρχουν δύο τύποι αυτής της παραγράφου:

1) θεματική περίοδος θεματική περίοδος

2) λεπτομέρειες: ναζισμός… ή λεπτομέρειες: ναζισμός….

φασισμός

ναζισμός

φασισμός

3) κατακλείδα περίοδος κατακλείδα περίοδος

ναζισμός…. φασισμός …. φασισμος….

Δομή της παραγράφου με αντίθεση:

Ακριβώς ίδια με την παραπάνω μόνο που προβάλλονται οι διαφορές των μερών

Παράγραφος με σύγκριση και αντίθεση:

Στην προσπάθειά μας να γράψουμε μια παράγραφο που θα περιέχει και σύγκριση

και αντίθεση δύο πραγμάτων, ιδεών, προσώπων την οργανώνουμε ως εξής:

Θεμ. περίοδος:

παρουσίαση των μελών που συγκρίνονται

Λεπτομέρειες

: ομοιότητες ή διαφορές

Προσοχή:

υπερτονίσουμε, δηλαδή είτε τις ομοιότητες είτε τις διαφορές.

στο τέλος της παραφράφου τοποθετούμε ό,τι επιθυμούμε να

Κατακλείδα

: συνοψίζουμε τα παραπάνω ή διατυπώνουμε κάποιο συμπέρασμα

Χρηστικό Λεξιλόγιο:

Ωστόσο, σε αντίθεση με αυτό, αντιθέτως, παρ΄όλα αυτά. κλπ

Ε) Η παράγραφος με παραδείγματα

Πριν αναφερθούμε στη δομή αυτής της παραγράφου επιβάλλεται να παρουσιάσουμε

τη διαφορά ανάμεσα στο παράδειγμα και στα τεκμήρια.

Τεκμήριο

αποτελέσει αποδεικτικό στοιχείο , στο οποίο μπορεί κανείς να βασιστεί για τη

συναγωγή συμπερασμάτων. Τα τεκμήρια μπορεί να είναι: παραδείγματα, στατιστικά

στοιχεία, ιστορικά γεγονότα, μαρτυρίες κλπ. ( Μπαμπινιώτης, Λεξικό σελ

< τεκμαίρομαι= συμπεραίνω: οποιοδήποτε στοιχείο ή γεγονός μπορεί να

Παράδειγμα

καταστήσει σαφέστερο κάτι πιο γενικό, αφηρημένο ή για να υποστηρίξει ένα

ισχυρισμό. Μπαμπινιώτης, Λεξικό σελ

: η συγκεκριμένη περίπτωση που μπορεί να χρησιμοποιείται για να

Προσοχή

υποστηρικτικών περιόδων πρέπει να είναι σαφή και να σχολιάζονται σε

δευτερεύουσες υποστηρικτικές περιόδους

Τα τεκμήρια κάποιες φορές χρησιμοποιούνται για να διευκρινίσουν κάτι

( διαπιστωτική παράγραφος κάτι) ενώ άλλες φορές για να δομήσουν ένα επιχείρημα

( παράγραφος -επιχείρημα).

Καψάλης Γ, Η Παράγραφος, εκδ. Σαββάλας, σελ. 74

: τα τεκμήρια που θα παραθέτουμε στις λεπτομέρειες σε μορφή βασικών

6

Παράδειγμα:

Τα συμπτώματα και τα δείγματα πιθανής μαθησιακής δυσκολίας στο νηπιαγωγείο

και στις πρώτες τάξεις του δημοτικού είναι πάρα πολλά σε σχέση με το γράψιμό του

παιδιού. Το ίδιο δυσκολεύεται να ζωγραφήσει ή να φτιάξει ορισμένα σχήματα, όπως

ο ρόμβος (μετά την ηλικία των επτά ετών) ή, ακόμη, και να τα αντιγράψει από το

πρωτότυπο. Μπερδεύει γραφήματα με άλλα γραφήματα. Δεν ξέρει να βάζει τόνους.

Δεν καταλαβαίνει τα σημεία στίξης.

( Τα συμπτώματα και τα δείγματα είναι παρμένα από το βιβλίο: Ε. Λιβανίου,

Μαθησιακές >υσκολίες και Προβλήματα Συμπεριφοράς στην κανονική τάξη, εκδ.

Κέδρος, Αθήνα 2004)

Προσοχή

μόνο βασικές υποστηρικτικές περίοδοι. Είναι, όμως, προτιμητέα η συμπλήρωσή τους

με δευτερεύουσες υποστηρικτικές περιόδους. Διαβάστε την επόμενη παράγραφο:

: Όπως θα παρατηρήσατε στην προηγούμενη παράγραφο χρησιμοποιήθηκαν

Παράδειγμα

Η καταπίεση των δικαιωμάτων του παιδιού έχει πάρει στην εποχή μας

μεγάλες διαστάσεις, ιδιαίτερα στις χώρες του τρίτου κόσμου. Πολλές φορές τα παιδιά

γίνονται θύματα των πολεμικών συγκρούσεων ( εμφύλιων ή διακρατικών). (Βασική

υποστηρικτική πρόταση). Και αν μεν επιζήσουν, η ψυχολογική τους κατάσταση είναι

προβληματική. Η αγωνία και ο φόβος στιγματίζουν καθημερινά την παιδική τους

αθωότητα. Η κακοποίηση και οι βασανισμοί παιδιών είναι συνηθισμένα φαινόμενα

ακόμα και σε χώρες του πολιτισμένου κόσμου. (Βασική υποστηρικτική πρόταση). Το

εμπόριο παιδιών καθώς και το εμπόριο παιδικών οργάνων τείνει να καταστεί η

ντροπή του πολιτισμού μας. Η σεξουαλική καταπίεση των παιδιών, και ιδιαίτερα των

των ανήλικων κοριτσιών, και η συνακόλουθη παιδική πορνεία γίνεται καθημερινό

θέμα στα ΜΜΕ. Μια άλλη παραβίαση των δικαιωμάτων του παιδιού είναι αυτή της

απασχόλησης ανηλίκων σε διάφορες εργασίες. (Βασική υποστηρικτική πρόταση). Τα

εργαζόμενα παιδιά κουράζονται όχι μόνο σωματικά αλλά εξουθενώνονται

ψυχολογικά και ηθικά.

( Διασκευή παραγράφου από το βιβλίο: Αθ. Κιτσάκης, Η δυναμική του

επιχειρήματος, Αθήνα)

:

ΣΤ) Η παράγραφος με αναλογία

Με την παράγραφο αυτή παρουσιάζουμε την ομοιότητα ανάμεσα σε δύο ανόμοια

πρόσωπα, αντικείμενα, φαινόμενα, καταστάσεις κλπ. Ορισμένα παραδείγματα είναι

τα εξής: η αναλογία ανάμεσα στην κατανάλωση ενέργειας ενός οργανισμού και μιας

μηχανής, η αναλογία ανάμεσα στο Σωκράτη και σε μια μύγα ( και οι δύο κρατούν σε

εγρήγορση τους νωθρούς) κλπ.

:

Παράδειγμα

Ο άνθρωπος όταν υδρώνει εκπέμπει το ίδιο είδος θερμότητας, τη λανθάνουσα

θερμότητα, με κάποια ποσότητα νερού όταν βράζει,. Το νερό στους 100 βαθμούς

Kελσίου μετατρέπεται σε αέριο, προσδίδοντας στο περιβάλλον θερμότητα που

εμπεριέχει υγρασία. Η μετατροπή αυτή αναφέρεται στην αλλαγή της φυσικής

κατάστασης του νερού από υγρό σε αέριο. Κάτι ανάλογο συμβαίνει και με τον

ανθρώπινο οργανισμό. Η λανθάνουσα θερμότητα εκπέμπεται από το ανθρώπινο

σώμα όταν γυμνάζεται. Συγκεκριμένα, ο ιδρώτας (υγρή κατάσταση) μετατρέπεται σε

αέριο εκπεμπόμενο στο περιβάλλον, το οποίο γίνεται αντιληπτό όταν πολλά άτμα

γυμνάζονται στον ίδιο κλειστό χώρο.

:

( Για το παράδειγμα χρησιμοποιήθηκε το βιβλίο: Λ.Γομάτος και Κ.Λύτρας, Ψύξη-

Κλιματισμός, ΟΕΔΒ, Αθήνα)

Προσοχή

δεν είναι τόσο οικεία στον αναγνώστη ενώ στην κατευθυντήρια την πιο γνωστή. Στις

λεπτομέρειες συνηθίζεται η πρώτη υποστηρικτική περίοδος να αναφέρεται στην

κατευθυντήρια ιδέα, δηλαδή στην γνωστότερη έννοια.: Στην κεντρική ιδέα της θεματικής περιόδου αναφέρουμε την έννοια που

Ο ορισμός δεν έχει μια συγκεκριμένη/ αμετακίνητη θέση στην παράγραφο. Άλλοτε

βρίσκεται στην πρώτη περίοδο, άλλοτε στη δεύτερη ή την τρίτη. Μερικές φορές

συναντάται και στην τελευταία περίοδο.

:

: Επεξήγηση της/ των ειδοποιού/ ων διαφορών