Κυριακή 20 Νοεμβρίου 2011

ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ 2

Προσδιορισμός εννοιών
• φυσικό περιβάλλον: Το φυσικό περιβάλλον περιλαμβάνει όλους τους
ζωντανούς και μη ζωντανούς οργανισμούς που βρίσκονται με φυσικό τρόπο
στη Γη. Υπό αυτή την άποψη, το περιβάλλον δεν είναι το αποτέλεσμα των
ανθρώπινων δραστηριοτήτων και διαφοροποιείται από το "δομημένο
περιβάλλον"
• ρύπανση: η παρουσία στην ατμόσφαιρα αερίων, κόκκων στερεών ουσιών και
άλλων από τη βιομηχανική δραστηριότητα, την κίνηση των αυτοκινήτων ή
άλλες ενέργειες, σε ποσότητες τέτοιες που γίνονται βλαπτικές για τον
άνθρωπο και γενικά για το περιβάλλον. Με άλλα λόγια, ως ρύπανση του
περιβάλλοντος νοείται η εισαγωγή ή η διασπορά στο περιβάλλον ουσιών ή
ενέργειας σε ποσότητες τέτοιες που είναι αδύνατο να αφομοιωθούν ή
εξουδετερωθούν
• μόλυνση: η αλλοίωση της σύστασης του φυσικού περιβάλλοντος από ξένες
ουσίες (κατάλοιπα εργοστασίων, απορρίμματα και άλλα)
• ηχορύπανση: μορφή ρύπανσης του περιβάλλοντος που χαρακτηρίζεται από
την ύπαρξη πολλών και δυνατών θορύβων
• οικολογία: αποτελεί κλάδο των Φυσικών Επιστημών. Είναι η μελέτη του
μεγέθους και της διάδοσης των πληθυσμών των ζώντων οργανισμών, καθώς
και του τρόπου με τον οποίο οι ιδιότητες αυτές επηρεάζονται από την
αλληλεπίδραση μεταξύ των οργανισμών και του περιβάλλοντός τους. Το
περιβάλλον ενός οργανισμού περιλαμβάνει τόσο τις φυσικές ιδιότητες, οι
οποίες αποτελούν το σύνολο των κατά τόπους αβιωτικών παραγόντων, όπως
το κλίμα και η γεωλογία, όσο και τους υπόλοιπους οργανισμούς που
μοιράζονται το ίδιο οικοσύστημα. Ο όρος δημιουργήθηκε στα 1866 από το
Γερμανό βιολόγο Ernst Haeckel, από τις ελληνικές λέξεις οίκος και λόγος και
σημαίνει κυριολεκτικά "μελέτη του φυσικού οίκου"
Μιχαηλίδης Μ., Νταουλτζής Γ., Οικονόμου Π., Πανουτσοπούλου Π. Ραβδά Αν., Τσουκαντάς Αριστομένης
- 65 -
Η ιστορική σχέση του ανθρώπου με τη φύση
1. Συλλεκτικό στάδιο: άμεση εξάρτηση ανθρώπου από το φυσικό περιβάλλον
2. Νεολιθική περίοδος (γεωργική επανάσταση): μερική ανεξαρτητοποίηση με τη
χρήση εργαλείων ως μέσων παραγωγής
3. Ιστορική φάση: πρώτες επιστημονικές ανακαλύψεις, πρώτη προσπάθεια
ελέγχου της φύσης
4. 18ος αιώνας (βιομηχανική επανάσταση - τεχνολογική εξέλιξη): ο άνθρωπος
ελέγχει αλλά και καταστρέφει το φυσικό περιβάλλον
Η «προσφορά» της φύσης
• Αποτελεί το «σπίτι» του ανθρώπου, τον χώρο για να υπάρξει, να επιβιώσει
και να αναπτύξει όλες τις δραστηριότητές του
• Συνιστά τη βασική πηγή επιβίωσης για τον άνθρωπο, εφόσον από αυτήν
αντλεί την τροφή του και τις πρώτες ύλες για όλα τα αγαθά του
• Προσφέρει σωματική υγεία, ευεξία, χαλάρωση και ψυχική αγαλλίαση
• Ενεργοποιεί την έμπνευση για επινοήσεις, εφευρέσεις και επιστημονική
έρευνα.
• Ευαισθητοποιεί την καλλιτεχνική φαντασία και δημιουργία.
ιδακτικό Υλικό για τους Θεματικούς Κύκλους της Γ’ Λυκείου
66
Δείγματα καταστροφής του φυσικού περιβάλλοντος
ΕΔΑΦΟΣ
αστικά απορρίμματα
βιομηχανικά λύματα
τοξικά και ραδιενεργά
απόβλητα
εντομο-ζιζανιοκτόνα
εκδασώσεις
εκτροπές ποταμών
αποξηράνσεις λιμνών
ΥΔΑΤΙΝΟ
ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
αστικά και
βιομηχανικά λύματα
διαρροές καυσίμων
απόρριψη αστικών και
βιομηχανικών
λυμάτων
ταφή ραδιενεργών
κατάλοιπων
ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ
βιομηχανικοί
καυστήρες
κεντρική θέρμανση
πολυκατοικιών
κυκλοφορία
οχημάτων
Δείγματα επιπτώσεων περιβαλλοντικής καταστροφής
Στη Φύση
εξαφάνιση ειδών χλωρίδας και
πανίδας
μόλυνση ατμόσφαιρας
τρύπα όζοντος
αλλαγή κλίματος
λιώσιμο πάγων
φαινόμενο θερμοκηπίου
μείωση φυσικών πόρων
Στον άνθρωπο
αναπνευστικές παθήσεις
δερματικές ασθένειες
καρκίνος
απουσία χώρων χαλάρωσης –
ηρεμίας
Μιχαηλίδης Μ., Νταουλτζής Γ., Οικονόμου Π., Πανουτσοπούλου Π. Ραβδά Αν., Τσουκαντάς Αριστομένης
- 67 -
Παράγοντες που συντελούν στην οικολογική καταστροφή:
Υπερπληθυσμός: Η πρόοδος της ιατρικής, η βελτίωση της υγειονομικής
περίθαλψης, η καλύτερη διατροφή, οι καλύτερες συνθήκες ζωής είχαν ως
αποτέλεσμα τη μείωση της παιδικής θνησιμότητας, τη θεραπεία πολλών
ασθενειών. Ως αποτέλεσμα, ο πληθυσμός του πλανήτη πολλαπλασιάζεται
με ταχύτατους ρυθμούς (ενδεικτικά: έτος 1-1649=500εκ., 1650-1850=1δις, 1850-
1930=2δις, 1930-1975=4δις, 1976-2004=6δις). Αυτό επιφέρει πολλαπλασιασμό
των αναγκών και κατά συνέπεια, ταχύτερη «αφαίμαξη» των φυσικών πόρων.
Βιομηχανική επανάσταση: Η δραματική αύξηση των ρυθμών παραγωγής
οδήγησε σε υπερεκμετάλλευση των πλουτοπαραγωγικών πηγών, ρύπανση
και παραγωγή προϊόντων ενεργοβόρων.
Καταναλωτισμός: Το σύγχρονο μοντέλο ζωής ευνοεί τη μαζική
κατανάλωση, κατά προέκταση οδηγεί σε μαζική παραγωγή, γεγονός που
συντελεί στην εξάντληση των φυσικών πόρων.
Ανταγωνισμοί των κρατών: Οι οικονομικοί και στρατιωτικοί ανταγωνισμοί
για την επικράτηση σε παγκόσμιο επίπεδο κατεύθυναν την πολιτική των
κρατών σε μια παραγωγή δίχως σεβασμό στο φυσικό περιβάλλον. Στο ίδιο
πνεύμα εδράζεται και η προσπάθεια των μικρών κρατών να προσελκύσουν
επενδύσεις. Για αυτό το λόγο, προσφέρουν συνθήκες παραγωγής που
μειώνουν το κόστος παραγωγής, αλλά δε δείχνουν κανένα σεβασμό στο
φυσικό περιβάλλον.
Αστικοποίηση: Η απότομη και απροσχεδίαστη επέκταση του αστικού και
τεχνητού τοπίου εις βάρος του φυσικού, καθώς και η αύξηση των επιπέδων
μόλυνσης και ρύπανσης, μετέτρεψε τις πόλεις σε «άξενα» περιβάλλοντα και
μείωσε τις φυσικές εκτάσεις στο σύνολο του πλανήτη.
Ατομικισμός: Η αποξένωση και η ανωνυμία στις μαζικές, αστικές κοινωνίες
προκαλεί αδιαφορία για κοινωνικά αγαθά, όπως η φύση, καθώς κυριαρχεί η
αλαζονική αντίληψη ότι η φύση υπάρχει για να εξυπηρετεί τις ανθρώπινες
ανάγκες.
ιδακτικό Υλικό για τους Θεματικούς Κύκλους της Γ’ Λυκείου
68
Τρόποι αντιμετώπισης του οικολογικού αδιεξόδου
• Ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του πολίτη (Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης,
εισαγωγή της περιβαλλοντολογίας στα σχολεία, σεμινάρια για όλες τις
κατηγορίες εργαζομένων, διαλέξεις)
• Αυστηρά νομοθετικά μέτρα για την προστασία του περιβάλλοντος και πιστή
εφαρμογή τους (ανακύκλωση απορριμμάτων, απομάκρυνση βιομηχανιών
από κατοικημένες περιοχές, υποχρεωτική χρήση φίλτρων, μέτρα για
προστασία των θαλασσών, ποταμών, λιμνών, ρύθμιση του κυκλοφοριακού
προβλήματος των πόλεων)
• Αποκατάσταση ζημιών που προκάλεσε ο άνθρωπος στο περιβάλλον
(αναδασώσεις, επέκταση χαρακτηρισμών νέων περιοχών ως βιοτόπων)
• Διεθνής οικολογική συνεργασία (διεθνής νομοθεσία, διεθνείς οργανισμοί,
αφοπλισμός)
• Δράση οικολογικού κινήματος:
(α) διαφώτιση του κοινού - καταγγελία (επισήμανση των κινδύνων με
διαφωτιστικές εκστρατείες, προβολή από τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας
όλων των διαστάσεων του προβλήματος),
(β) δυναμικές εκδηλώσεις (διαδηλώσεις, πίεση σε φορείς εξουσίας,
συμμετοχή σε παγκόσμια κινήματα)
• Αλλαγή του σύγχρονου τρόπου ζωής και του μοντέλου ανάπτυξης (
οικοανάπτυξη )
• Χρήση ήπιων μορφών ενέργειας ( αιολική, ηλιακή και άλλες), επεξεργασία
λυμάτων και αποβλήτων, επέκταση των πρακτικών ανακύκλωσης ( Ο ρόλος
της τεχνολογικής εξέλιξης)

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΑ ΚΑΙΣΑΡΗ

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου